“ალია” ვიკიპედიის ახალი განყოფილების ტექსტს სრულად გთავაზობთ:
რაშიზმი (ინგლ. Rashism, რუს. Рашизм), ასევე გამოიყენება ტერმინი რუსიზმი — ნეოლოგიზმი, რომელიც არაოფიციალურად გამოიყენება XXI საუკუნის პირველ მეოთხედში ვლადიმირ პუტინის მმართველობისას რუსეთის პოლიტიკური იდეოლოგიისა და პრაქტიკის აღსაწერად, რომელიც ეფუძნება იდეებს რუსეთის „განსაკუთრებულ ცივილიზაციურ მისიაზე“, როგორიცაა „მოძმე ერების უფროსობა“ ან „მოსკოვი როგორც მესამე რომი“. ის ეფუძნება რუსეთის იმპერიულ და საბჭოთა მემკვიდრეობას, მათ შორის საბჭოთა კავშირის როლს მეორე მსოფლიო ომში გერმანიის დამარცხებაში, რუსული მართლმადიდებლური ეკლესიის ზნეობრივი დოქტრინას, „სუვერენული დემოკრატიის“ ცნებასა და „რუსული სამყაროს“ კონცეფციას.
ტერმინი აქტუალური გახდა დასავლურ მასობრივი მედიის საშუალებებსა და უკრაინის სამხედრო და პოლიტიკურ ელიტებში 2022 წლის 24 თებერვალს ვლადიმირ პუტინის მიერ „სპეცილური სამხედრო ოპერაციის“ დაწყების გამოცხადების შემდეგ, რომლის მოტივებად უკრაინის „დემილიტარიზაცია“ და „დენაციფიკაცია“ გამოაცხადა.
ტერმინი პირველად აღნიშნული იყო გერცენის მიერ რომანში „წარსული და ფიქრები“ (1868), „რუსეთიზმის“ ფორმით, რუსეთის მთავრობაში ექსტრემისტული მიმდინარეობის აღსანიშნავად. ტერმინ „რაშიზმის“ („რუსიზმი“) იდეოლოგიური აღორძინების ავტორია იჩკერიის პრეზიდენტი ჯოხარ დუდაევი, რომელიც განიხილავდა რუსის ძირითად თვისებას კავკასიაში რუსეთის ტერიტორიულ ექსპანსიაში.
ძირითადი ნიშნები და თვისებები
რუსი ისტორიკოსის ალექსანდრე სკობოვის აზრით, რაშიზმი წარმოადგენს დიდმპყრობელური რუსული შოვინიზმის, საბჭოურ წარსულზე ნოსტალგიისა და ცრუმორწმუნეობრივი მართლმადიდებლობის ეკლექტიკურ ნარევს. აგრეთვე, რაშიზმი ხასიათდება პიროვნებისადმი უპატივცემლობით, პიროვნების უმრავლესობაში „დაკარგვისა“ და უმცირესობების დათრგუნვისადმი სწრაფვით. რაშიზმს ახასიათებს ნიჰილიზმი დემოკრატიული პროცესებისადმი, ვინაიდან „ყოველივე ეს მხოლოდ ნატიფი მანიპულაციების ინსტრუმენტია“ (თავად რაშიზმი უპირატესობას ანიჭებს უხეშ მანიპულაციებს). რაშიზმი გამომდინარეობს იმ მოცემულობიდან, რომ „სახალხო სული“ და „უზენაესი საერთო ინტერესი“ ვლინდება არა ფორმალური არჩევითი მექანიზმების გამო, არამედ ირაციონალურად, მისტიკურად – ბელადის საშუალებით, რომელმაც შეძლო გამხდარიყო ასეთი იმიტომ, რომ შეძლო ყველა დანარჩენის დამარცხება.
პოლიტოლოგი რუსლან კლუჩნიკი აღნიშნავს, რომ რუსული ელიტა ცდილობს ააგოს საკუთარი „სუვერენული დემოკრატია“ დასავლურ სტანდარტების გარეშე, სახელმწიფოს შექმნის რუსული ტრადიციების გათვალისწინებით. მისი თქმით, ადმინისტრაციული რესურსი რუსეთში დემოკრატიული ფასადის შენარჩუნების ერთ-ერთი საშუალებაა, რომლის მიღმაც იმალება მოქალაქეთა ნების გამოვლინების აბსოლუტური მანიპულირების მექანიზმი.
შედარებები ფაშიზმთან
რაშიზმის, როგორც „რუსული ფაშიზმის“ ცნების შესწავლა დასავლეთში დაიწყო მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ. აგრეთვე, ამერიკელი ავტორები ხედავდნენ რუსული ფაშიზმის მატარებელს ვლადიმერ ჟირინოვსკიში. რუსი პოლიტოლოგი ანდრეი პიონტკოვსკის მტკიცებით, რაშიზმი წარმოადგენს ფაშიზმის რუსულ სახესხვაობას.
ემბლემა
.svg)
ომის სიმბოლოს სახით ასო „Z“ გამოიყენებოდა რუსეთის მიერ 2022 წელს უკრაინაში შეჭრის მხარდაჭერის ნიშნად. ჩეხეთის მთავრობამ ნიშანი „Z“, როგორც ნაცისტური სვასტიკის ექვივალენტი შეაფასა, მაშინ, როდესაც ყირგიზეთმა და ყაზახეთმა აკრძალეს „Z“ სიმბოლოების საჯარო გამოყენება სატრანსპორტო საშუალებებზე.
ზოგადად სიმბოლო „Z“ პროპუტინისტურმა და პროსამხერდო სამოქალაქო პირებმა, როგორც პუტინისადმი სიყვარულისა და რუსეთის უკრაინაში შეჭრის გამოვლინება მიიღეს. მაგალითად, კუზბასის გუბერნატორმა, სერგეი ცივილევმა, შეცვალა ოლქის დასახელება და ჩაანაცვლა რუსული „з“ ლათინურ ასო „Z“-თი (კუZბასი). სხვა მაგალითია: როსკოსმოსის გენერალურმა დირექტორმა, დიმიტრი როგოზინმა დაიწყო საკუთარი გვარის დაწერა როგორც „როგოZინი“.
ადგილობრივმა საქალაქო საბჭოებმა რუსეთში 2022 წელს უკრაინაში შეჭრის მხარდამჭერი ფლეშმობები დაიწყეს, სადაც გამოსაჩენ ადგილზე გამოსახული იყო სიმბოლო Z. რუსული პროპაგანდისტული მასმედია აზიარებდა სოციალურ ქსელებში მრავალრიცხოვან ვიდეორგოლებს, რომლებზეც აღბეჭდილია „Z“ სიმბოლოიანი შავ პერანგებში ჩაცმული ახალგაზრდების ფლეშმობი, რომლებიც გაიძახიან „რუსეთისათვის, პუტინისათვის!“. სახელმწიფო დუმის წევრმა, მარია ბუტინამ უკრაინაში შეჭრის მხარდასაჭერად დაიხატა ასო „Z“ თავის პიჯაკზე და მოუწოდა სხვებს ასევე მოიქცნენ.
