როდესაც გიგანტური ასტეროიდი დედამიწას დაეჯახა 66 მილიონი წლის წინ და შექმნა ჩიქსულუბის კრატერი, დინოზავრებს ამის შესახებ გაფრთხილება არ მიუღიათ. თუ ასეთი ასტეროიდი პლანეტაზე ახლა დაეჯახება, დარტყმითი ტალღა, წყალბადის ბომბზე 2 მილიონჯერ უფრო ძლიერი იქნება, ტყეებსა და ქალაქებს გაასწორებს და ცუნამს გამოიწვევს.
ქალაქები, რომლებიც გადაურჩებიან პირველ დარტყმის ტალღას, განადგურდებიან 10 მაგნიტუდის მიწისძვრის შედეგად. ცხელი მტვრისა და ფერფლის ღრუბლები დაფარავს მზეს და პლანეტა ყინულოვან სიცივეში ჩაიძირება.
დინოზავრებისგან განსხვავებით, კაცობრიობას ეცოდინება მოსალოდნელი საფრთხის შესახებ და შესაძლოა თავიდან აიცილოს ეს.
ნასას პლანეტარული თავდაცვის საკოორდინაციო ოფისს ევალება მზის სისტემაში საშიშ ასტეროიდებთან დაკავშირებული რისკების აღმოჩენა, მონიტორინგი და შეფასება.
”ჩვენ უნდა ვიპოვოთ ისინი ყველა, სანამ ისინი გვპოვიან.” – ამბობს ლინდლი ჯონსონი, პლანეტარული თავდაცვის საკოორდინაციო ოფისის პროგრამის ხელმძღვანელი.
ამისათვის ნასა მუშაობს ასტრონომთა გლობალურ კოალიციასთან, სახელწოდებით ასტეროიდების გაფრთხილების საერთაშორისო ქსელი (IAWN).
პირველ რიგში, გუნდის წევრები, რომლებიც აღმოაჩენენ საფრთხეს, გადასცემენ მონაცემებს IAWN ქსელს, რათა გადაამოწმონ თავიანთი აღმოჩენები და შეაფასონ საფრთხე. მას შემდეგ, რაც ყველა მხარე დათანხმდება, რომ დედამიწა უნდა მოემზადოს ზემოქმედებისთვის, ნასა გამოაქვეყნებს გაფრთხილებას.
“ჩემს მაგიდაზე წითელი ტელეფონი ან რამე მსგავსი არ არის. მაგრამ ჩვენ გვაქვს პროცედურები, რომელსაც ავამოქმედებთ, რათა საზოგადოებას ვაცნობოთ საფრთხის შესახებ.” – თქვა ჯონსონმა.
მაგალითად, თუ ასტეროიდი მიემართება შეერთებული შტატებისკენ, ნასა აცნობებს თეთრ სახლს და მთავრობა გამოაქვეყნებს ოფიციალურ განცხადებას. თუ ასტეროიდი საკმარისად დიდია იმისთვის, რომ საერთაშორისო საფრთხეს შექმნას, მაშინ IAWN აცნობებს გაეროს კოსმოსურ საქმეთა ოფისს.
ასტეროიდები, რომელთა დიამეტრი 140 მეტრზე მეტია და ორბიტა დედამიწიდან მინიმალური მანძილით 0, 5 ასტრონომიული ერთეულით არის დაშორებული, პოტენციურად საშიშად ითვლება. შედარებისთვის, ასტეროიდის ეს მიდგომა დედამიწასა და მზეს შორის მანძილის ნახევარია.
ამ დროისთვის ცნობილია დაახლოებით 2300 პოტენციურად საშიში ასტეროიდი, მათგან დაახლოებით 153-ს აქვს 900 მეტრზე მეტი დიამეტრი. ეს საკმარისია იმისთვის, რომ მოხდეს კატასტროფა, თუ ობიექტი დედამიწას შეეჯახა.
ჯერ კიდევ არსებობს მცირე შანსი იმისა, რომ ასტეროიდი ბენუ 159 წელიწადში დედამიწას დაეჯახოს, რაც გამოიწვევს აფეთქებას, რომელიც 24 ბირთვული ბომბის სიმძლავრის ტოლი იქნება. მაგრამ 2021 წლის კვლევის მიხედვით, ამის შანსი 2700-დან მხოლოდ ერთია.
უმეტეს შემთხვევაში, IAWN-მა წინასწარ იცის მოახლოებული საფრთხის შესახებ. მაგრამ ნასას მინიმუმ 5-10 წელი დასჭირდება აპოკალიფსის თავიდან ასაცილებლად.
ამისათვის 2021 წელს ნასამ ასტეროიდების განადგურების მეთოდი სცადა უპილოტო მანქანის ასტეროიდთან შეჯახებით მისი ორბიტის შესაცვლელად. მისია წარმატებული იყო და აღმოჩნდა, რომ ძალიან ეფექტური გზა იყო საშიში ასტეროიდების დედამიწის ორბიტიდან გადაგდების მიზნით.
პრობლემა ის არის, რომ თუ საფრთხე 5 წელზე ნაკლებ დროში აღმოჩნდება, მაშინ ნასას დრო აღარ დარჩება საშიში ასტეროიდის გადახრის მიზნით. ასტეროიდის შეჯახებამდე სულ რამდენიმე თვე რომ იყოს დარჩენილიყო, კაცობრიობა უძლური იქნება.
საბედნიეროდ, IAWN-ის სტრატეგია მდგომარეობს იმაში, რომ ასტეროიდები ათწლეულებით ადრე მოძებნოს.
„ეს გვაძლევს საკმარის დროს, რომ ვცადოთ რაიმე გავაკეთოთ, სანამ ისინი ჯერ კიდევ კოსმოსში არიან, რათა სრულად ავიცილოთ თავიდან ნებისმიერი კატასტროფა აქ დედამიწაზე.“ – დასძინა ჯონსონმა.
